Utrecht, Heart of Health heeft dit gerepost
AD interviewde professor Vermeulen en mij, nadat World Economic Forum, Utrecht selecteerde voor het Pioneering Places Programme. Mede dankzij de wijk: Cartesius. Kan een woonwijk zó worden aangelegd dat de bewoners er daadwerkelijk langer leven? In Utrecht wordt die vraag serieus onderzocht. In Cartesius claimen de ontwikkelaars dat bewoners gemiddeld vijf jaar langer in goede gezondheid leven dan op een andere plek. Maar hoe betrouwbaar is die bewering? Cartesius is geïnspireerd op de zogenoemde blue zones, regio’s waar mensen bovengemiddeld oud zouden worden dankzij hun leefstijl en omgeving. In Utrecht betekent dat bijvoorbeeld: een infrastructuur die fietsen logisch en makkelijk maakt, parkeervoorzieningen op afstand zodat je een stukje moet lopen, trappen die uitnodigender zijn dan liften, geluidsreducerende maatregelen langs de spoorlijn en veel ontmoetingsplekken. Ook het voedselaanbod wordt gestuurd richting gezondere keuzes, in samenwerking met lokale ondernemers. Vermeulen onderzoekt met onderzoekers van de hogeschool, universiteit en UMC Utrecht welke maatregelen in de wijk daadwerkelijk bijdragen aan dat doel. Hij benadrukt dat het wetenschappelijk bewijzen van de ‘vijf jaar langer leven’-claim lastig is. „Er is geen identieke wijk zonder deze maatregelen waarmee je direct kunt vergelijken. We kijken daarom naar concrete gedragingen en omstandigheden: bewegen mensen meer, eten ze gezonder, hebben ze meer sociale contacten, ervaren ze minder geluidsoverlast? En vooral: wie profiteert het meest en wie minder?” Het onderzoek richt zich op de hele gemeenschap. „We willen voorkomen dat gezondheidswinst alleen geldt voor mensen die al actief zijn of de middelen hebben om gezonde keuzes te maken”, zegt Vermeulen. „Daarom nemen we alle groepen mee: van sociale huurders tot gezinnen in koopwoningen.” Het meetprogramma volgt bewoners over jaren, monitort geluidsniveaus, luchtkwaliteit, de kwaliteit van sociale netwerken en het gebruik van voorzieningen. [.] Het innovatieve karakter van Cartesius heeft internationale aandacht getrokken. Michiel Dijkman, directeur van Economic Board Utrecht, vertegenwoordigde de regio in oktober bij de start van het ‘Pioneering Places Programme’ van het World Economic Forum in San Francisco. Utrecht werd geselecteerd vanwege haar profilering als ‘Heart of Health’ en geldt als voorbeeldregio op het gebied van gezondheid in stedelijke ontwikkeling. Binnen het programma wisselt Utrecht het komende jaar ervaringen uit met steden als Montreal, Kuala Lumpur en Nairobi. Dijkman ziet daarin een kans om de stad zich internationaal te laten onderscheiden. „Het feit dat we gezondheid en welzijn vanaf het begin meenemen in gebiedsontwikkeling is vernieuwend. Als de aanpak van Cartesius werkt, kunnen we dat concept ook elders toepassen.” Hij wijst erop dat Utrecht ook op andere vlakken pioniert, zoals de autovrije Merwedekanaalzone en het sociale programma in Overvecht, dat internationale erkenning kreeg van Harvard.